Η Εφαρμοσμένη Ανάλυση Συμπεριφοράς (ΕΑΣ) είναι μια ευρέως διαδεδομένη πρώιμη και εντατική παρέμβαση σε παιδιά του φάσματος του αυτισμού.
Η ΕΑΣ εφαρμόζει με συστηματικό τρόπο μεθόδους που προέρχονται από τη θεραπεία συμπεριφοράς και έχει στόχο τη βελτίωση της συμπεριφοράς και της ποιότητας ζωής του ανθρώπου με δυσκολίες μάθησης. Στοχεύει τόσο στην εκπαίδευση ατόμων σε τομείς που θεωρούνται κοινωνικά σημαντικά όσο και στην αντιμετώπιση/επίλυση ακατάλληλων ή δυσπροσάρμοστων συμπεριφορών που μπορούν να προκύπτουν στα άτομα αυτά.
Βασίζεται στις γενικές αρχές του συμπεριφορισμού όπου θεωρεί ότι οι συμπεριφορές του ανθρώπου διαμορφώνονται και συντηρούνται κατά ένα μεγάλο βαθμό ανάλογα με τα γεγονότα που προηγούνται και έπονται της συγκεκριμένης συμπεριφοράς και κατά συνέπεια από τις εξαρτήσεις και συσχετίσεις τους.
«Λειτουργική Ανάλυση της Συμπεριφοράς»
Στην ΕΑΣ, οι δυσπροσάρμοστες συμπεριφορές του παιδιού θεωρούνται ως προσπάθειες επικοινωνίας του, όσο ακατάλληλες και να είναι. Η καθαυτή μορφή της συμπεριφοράς είναι δευτερεύουσας σημασίας, ενώ πρωταρχικής σημασίας για την τροποποίηση της συμπεριφοράς είναι η ανάλυση των αιτιών που την προκαλούν και των συνθηκών που την ενισχύουν και τη διατηρούν. Εντοπίζοντας τα αίτια και τις συνθήκες των δυσπροσάρμοστων αντιδράσεων του παιδιού, μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα τις ανάγκες του και κατ’ επέκταση να το βοηθήσουμε να κατακτήσει κοινωνικά αποδεκτούς τρόπους επικοινωνίας με τη βοήθεια της «Λειτουργικής Ανάλυσης Συμπεριφοράς» για την ικανοποίηση αυτών των αναγκών. Εφόσον το παιδί μαθαίνει να χρησιμοποιεί κοινωνικά αποδεκτούς τρόπους επικοινωνίας, παύει να καταφεύγει σε δυσπροσάρμοστους τρόπους αντίδρασης για την ικανοποίηση των αναγκών του.
Στη Λειτουργική Ανάλυση της Συμπεριφοράς προσπαθούμε να εντοπίσουμε τις αιτίες που προκαλούν τη δυσπροσάρμοστη συμπεριφορά και τις συνθήκες που τη διατηρούν:
- Τι προκαλεί τη συμπεριφορά; (Τι συμβαίνει πριν;)
- Τι ενισχύει τη συμπεριφορά αυτή; (Τι συμβαίνει μετά;),
- Ποιο σκοπό εξυπηρετεί για το παιδί; (π.χ. κερδίζει την προσοχή του εκπαιδευτή, αποφεύγει τις απαιτήσεις που του θέτουν, ξεφεύγει από μια δυσάρεστη για αυτό κατάσταση κ.τ.λ.)
- Ποια άτομα εμπλέκονται; (Ποιος είναι παρόν;)
- Πότε συμβαίνει; (Ποια μέρα ή ποια ώρα της ημέρας;)
- Οποιοδήποτε άλλο ερέθισμα που μπορεί να σχετίζεται με την συμπεριφορά του παιδιού.