Οι μαθησιακές δυσκολίες είναι μια ανομοιογενή ομάδα διαταραχών με προβλήματα στη διαδικασία μάθησης και επικοινωνίας σε συγκεκριμένο κοινωνικό περιβάλλον, ιδιαίτερα το σχολείο. Πρόκειται για δυσχέρεια ανταπόκρισης σε συγκεκριμένες εκπαιδευτικές απαιτήσεις σε βαθμό ανάλογο με τη χρονολογική ηλικία του παιδιού, τη νοημοσύνη του και τα εκπαιδευτικά του ερεθίσματα.
Δυσλεξία
Είναι μια νευρολογική, ψυχολογική και εκπαιδευτική διαταραχή. Αφορά την κατάκτηση και επεξεργασία του λόγου. Σημαντικός παράγοντας για την εμφάνισή της είναι η κληρονομικότητα. Μερικά από τα χαρακτηριστικά της είναι τα εξής:
Στην ανάγνωση:
- παράλειψη γραμμάτων ή συλλαβών
- πρόσθεση, αντιστροφή γραμμάτων ή συλλαβών
- δυσκολία στην ανάγνωση συμπλεγμάτων
- αργός ρυθμός ανάγνωσης
- περιορισμένη χρήση σημείων στίξης (π.χ. δε σταματάει στην τελεία)
- συλλαβική ανάγνωση
- χάσιμο σειράς
- αδυναμία κατανόησης του περιεχομένου
Στην γραφή και στην ορθογραφία:
- παράλειψη γραμμάτων (π.χ. τραπζι αντί τραπέζι)
- αντικατάσταση γραμμάτων (π.χ. πεστέτα αντί πετσέτα)
- σύντμηση λέξεων (π.χ. τρέχω αντί τρέχοντας)
- αντιστροφή γραμμάτων (π.χ. σωτσό αντί σωστό)
- αντιστροφή συλλαβών σε μία λέξη (π.χ. νωδι αντί δίνω)
- ορθογραφικά λάθη- αδυναμία αυτοματοποίησης (κατάκτησης και χρήσης) των βασικών καταλήξεων
- αδυναμία τήρησης των αποστάσεων ανάμεσα στις λέξεις (π.χ. ημητέραμου)
- καθρεπτική γραφή γραμμάτων και λέξεων (π.χ. 3 αντί ε)
- αντικατάσταση γραμμάτων (π.χ. β αντί για φ)
- προσθήκη φθόγγων ή συλλαβών (π.χ. χέργια αντί για χέρια)
- δυσκολία στον τονισμό και στη χρήση σημείων στίξης
- κακογραφία
- χρήση περιορισμένου λεξιλογίου
- συντακτικά λάθη
Στην αριθμητική:
- δυσκολία στις βασικές πράξεις
- αδυναμία νοερών πράξεων (χρήση δαχτύλων)
- αδυναμία κατανόησης εννοιών (μέγεθος, ποσότητα, μεταβολή, μετάθεση)
- δυσκολία στην εκμάθηση της προπαίδειας
- δυσκολία στην εκτέλεση διαδοχικών βημάτων στις πράξεις
- αδυναμία κατανόησης της εκφώνησης των μαθηματικών προβλημάτων
Δυσαναγνωσία
Σε περίπτωση που το παιδί αντιμετωπίζει δυσκολίες στην ανάγνωση τότε εμφανίζει τα εξής χαρακτηριστικά:
- αργή ανάγνωση, με δισταγμό, χωρίς ροή
- έλλειψη εκφραστικότητας (μέσω σημείων στίξης)
- αντικατάσταση, επανάληψη, αντιστροφή γραμμάτων ή συλλαβών που συνθέτουν μια λέξη
- παράλειψη φθόγγων σε απλές λέξεις (π.χ. καδί αντί για κλαδί)
- παράλειψη συλλαβών (π.χ. μοβι αντί για μολύβι)
- χάσιμο αράδας/σειράς
- ελλιπής κατανόηση κειμένου
Δυσορθογραφία
Στη δυσορθογραφία το άτομο δυσκολεύεται στη χρήση των κανόνων που διέπουν τον γραπτό λόγο καθώς και των ορθογραφικών κανόνων. Τα βασικότερα χαρακτηριστικά τους είναι τα εξής:
- παράλειψη, προσθήκη, αντικατάσταση γραμμάτων, συλλαβών ή λέξεων είτε στην αντιγραφή καθ υπαγόρευση ή την αυθόρμητη-ελεύθερη γραφή
- καθρεφτική γραφή γραμμάτων (π.χ. 3 αντί για ε)
- δυσκολία στην αντιστοιχία συμβόλων και ήχων (γραφημάτων-φωνημάτων)
- χρήση κεφαλαίων γραμμάτων ανάμεσα στα μικρά (π.χ. μΠάλλΑ)
- θεματικά και καταληκτικά λάθη (π.χ. παράθηρο, παίζο)
- αδυναμία διάκρισης των βασικών μερών του λόγου (ρήμα, ουσιαστικό, επίθετο)
- αδυναμία διατήρησης της δομής μιας απλής πρότασης (υποκείμενο- ρήμα- αντικείμενο)
- χρήση περιορισμένου λεξιλογίου και αδυναμία ανάπτυξης ενός θέματος
- απουσία σημείων στίξης (τόνος, τελεία)
- κατάργηση των διαστημάτων μεταξύ των γραμμάτων και των λέξεων
- άσχημος γραφικός χαρακτήρας- κακογραφία
Δυσαριθμησία
Όταν το παιδί έχει Δυσαριθμησία, τότε αντιμετωπίζει δυσκολίες στην αριθμητική και κατ επέκταση στα μαθηματικά. Εκτενέστερα αναφέρονται οι εξής δυσκολίες:
- δυσκολία αντίληψης ποσότητας
- δυσκολία σε ομαδοποιήσεις, ταξινομήσεις
- δυσκολία σε σειροθετήσεις
- δυσκολία διάκρισης αριθμών
- ανεπαρκής γνώση της σειράς των αριθμών
- παράλειψη ή ελλιπής χρήση αριθμητικών δεδομένων
- δυσκολία στις πράξεις πρόσθεσης στο επίπεδο υπέρβασης της δεκάδας
- λανθασμένη τοποθέτηση αριθμών σε κάθετες πράξεις
- ελλιπής γνώση προπαίδειας
- δυσκολίες σε πράξεις αφαίρεσης και πρόσθεσης
- δυσκολίες σε πράξεις πολλαπλασιασμού και διαίρεσης
- δυσκολία στην κατανόηση του μαθηματικού προβλήματος
- αργή και όχι αυτόματη ανάκληση αριθμών ή αριθμητικών πράξεων